Kỳ 2: Khi doanh nghiệp dẫn dắt các chuỗi giá trị nông nghiệp

Với ước mơ xây dựng vùng nguyên liệu phục vụ cho chính nhà máy chế biến, xuất khẩu gạo công suất hơn 100.000 tấn/năm của mình, ông Lý Thái Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Hưng Cúc không ngần ngại thử sức tích tụ ruộng đất bằng cách thuê lại của người dân trong vòng 20 năm tại xã Thanh Tân (Kiến Xương). 

Theo ông Hưng, 17ha diện tích đất nông nghiệp ở vùng trũng thấp ở Kiến Xương là ông thuê của hàng trăm hộ dân, với giá bình quân 70kg thóc/sào/năm và cộng thêm 10% nếu giá thóc của UBND tỉnh quy định thấp hơn giá thị trường. Sau ký hợp đồng, ông trả luôn chi phí thuê trong 5 năm đầu, hết thời gian trên lại tiếp tục thanh toán 5 năm tiếp theo. Theo tính toán, với mức thuê trên, nông dân có thể thu về 20,2 triệu đồng/ha/năm, cao hơn so với nông dân cấy nhỏ lẻ chỉ đạt khoảng 7 triệu đồng/ha/năm. Ngoài ra, hiện nay doanh nghiệp của ông Hưng đang liên kết với 30 HTX NN trồng lúa với tổng diện tích 2.000ha, sản lượng cung cấp khoảng 14.000 tấn lúa. Công ty hỗ trợ các HTX về cung ứng vật tư nông nghiệp, hỗ trợ về kỹ thuật với điều kiện HTX phải bán lại sản phẩm cho công ty. 

HTX SXKD DVNN xã Thái Thịnh (Thái Thụy) là đầu mối thực hiện mô hình liên kết sản xuất theo chuỗi giống lúa, gạo sạch giữa nông dân với Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed (ThaiBinh Seed Group). 

Theo ông Nguyễn Văn Thủy, Giám đốc HTX: Nông dân tham gia với HTX liên kết sản xuất giống lúa cho ThaiBinh Seed Group được Công ty cử cán bộ về tư vấn, cung ứng thóc giống trả chậm. Ngoài ra, họ còn được cán bộ kỹ thuật của ThaiBinh Seed Group hướng dẫn chăm sóc lúa theo đúng quy trình nên năng suất lúa cao hơn và được bao tiêu sản phẩm với giá cao hơn so với giá thị trường nên bình quân mỗi sào thu lãi cao hơn 1,5 lần so với cấy lúa thông thường. Nhờ đó, các hộ nông dân yên tâm sản xuất và không còn phải lo đầu ra cho sản phẩm. 

Nói về liên kết sản xuất theo chuỗi, ông Trần Mạnh Báo, Chủ tịch HĐQT ThaiBinh Seed Group cho biết: Không chỉ có HTX SXKD DVNN xã Thái Thịnh mà hiện nay trên địa bàn tỉnh, ThaiBinh Seed còn đang thực hiện liên kết với 23 HTX với tổng diện tích 3.000ha, tổng lượng giống lúa thu mua gần 6.500 tấn/năm. Về cơ bản, do thực hiện hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp, HTX và người nông dân nên các bên đều mong muốn tiếp tục phát triển liên kết, mở rộng quy mô diện tích thực hiện. 

Xác định rõ tầm quan trọng của việc tổ chức liên kết tiêu thụ nông sản, trong đó doanh nghiệp giữ vai trò trung tâm, dẫn dắt, những năm qua, tỉnh ta đã có nhiều cơ chế, chính sách để doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này, qua đó đẩy mạnh liên kết theo chuỗi giá trị một cách bền vững. 

Theo số liệu của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đến nay toàn tỉnh có 210/323 HTX NN tham gia liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm với 20 doanh nghiệp trong và ngoài tỉnh. Trong đó, tập trung chủ yếu vào lĩnh vực trồng trọt với tổng diện tích 10.431ha, gồm: liên kết sản xuất lúa giống 3.106ha, liên kết sản xuất lúa Nhật và lúa chất lượng cao 4.085ha, liên kết sản xuất cây màu (khoai tây, ngô ngọt, bí, ớt, dưa bao tử, dược liệu, ngô sinh khối, rau xuất khẩu) 3.240ha. Ngoài ra, còn một số doanh nghiệp liên kết trực tiếp với các hộ nông dân, chủ trang trại, các tổ hợp tác trong lĩnh vực chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, tuy nhiên những doanh nghiệp này có số lượng rất ít.

Bà Trần Thị Trà, Phó Tổng giám đốc ThaiBinh Seed Group Tham gia mô hình liên kết sản xuất, nông dân không chỉ có lợi nhuận cao hơn, không phải lo về đầu ra sản phẩm, mà còn tiếp cận được với nguồn giống có năng suất, chất lượng cao. Đặc biệt, trình độ canh tác lúa của nông dân được nâng cao thông qua các lớp tập huấn kỹ thuật, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, giảm mật độ gieo sạ, áp dụng “3 giảm 3 tăng”… do ThaiBinh Seed Group chuyển giao. Ông Trần Thanh Sơn, Giám đốc HTX SXKD DVNN xã Bình Định, huyện Kiến Xương Tham gia vào chuỗi liên kết sản xuất từ nhiều năm qua, chúng tôi khẳng định đây là hướng đi hiệu quả, có tính ưu việt hơn hẳn. Không chỉ bà con nông dân được hưởng lợi mà qua thực hiện liên kết, HTX có điều kiện nâng cao trình độ tổ chức sản xuất; hình thành được vùng sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn, nâng cao giá trị sản xuất. Từng bước xây dựng thành công mô hình HTX kiểu mới theo Luật Hợp tác xã năm 2012, đáp ứng được nhu cầu nhiệm vụ trong xây dựng, duy trì và phát triển nông thôn mới. Ông Đỗ Văn Băng, thôn Đoài Thịnh, xã Thái Thịnh, huyện Thái Thụy Gia đình tôi gieo cấy 3 mẫu ruộng, trong đó có 1,5 mẫu cấy lúa hàng hóa cho Công ty Cổ phần Tập đoàn ThaiBinh Seed. Tham gia liên kết, nông dân chúng tôi hoàn toàn yên tâm về nguyên liệu đầu vào. Hạt giống chất lượng được chọn lọc kỹ càng và cung ứng đủ nên nông dân chỉ cần chuyên tâm vào sản xuất. Khi thu hoạch, công ty thu mua thóc tươi ngay tại ruộng nên dù gieo cấy với diện tích nhiều nhưng tôi không phải lo lắng về khâu bảo quản sau thu hoạch. Giá thu mua được công ty cam kết cao hơn giá thị trường tại thời điểm thu mua nên nông dân rất phấn khởi.

 (còn nữa)

Nhóm phóng viên